Skip to main content
SUPERVISOR
Mortaza Tabaei
مرتضی طبایی (استاد راهنما)
 
STUDENT
Poorya Movassagh
پوریا موثق

FACULTY - DEPARTMENT

دانشکده معدن
DEGREE
Master of Science (MSc)
YEAR
1395

TITLE

Hydrocarbon generation potential evaluation of the Sarcheshmeh formation (Early Cretaceous) in the Kopeh Dagh basin by using organic geochemical and petrographic methods
The Kopeh Dagh sedimentary basin is located in northeastern Iran, where sedimentation was continuous throughout Jurassic to Tertiary times. This basin is one of the promising areas for hydrocarbon exploration and contains giant gas fields such as Khangiran and Gonbadli (in the east Kopeh Dagh). The Sarcheshmeh formation (Aptian) is one of the rock units from the Kopeh Dagh basin and composed mainly of marl, shale, and limestone. The purpose of this study is to evaluate the potential of hydrocarbon generation of the Sarcheshmeh formation as a hydrocarbon source rock. For this purpose, 40 samples were collected from the outcrop of this formation in the eastern part of the Kopeh Dagh (Khomari section) and 20 of them evaluated using Rock-Eval pyrolysis and organic petrography (Vitrinite reflectance measurement and visual kerogen analysis) in order to characterize the content, type and the thermal maturity of the organic matter. Also, to assess the source rock potential more accurately, Rock-Eval pyrolysis data were used from six cuttings and 86 outcrop samples of the Sarcheshmeh formation in the western areas of Kopeh Dagh. The results showed that the total organic carbon values of most of the studied outcrop samples are very low (TOC 0/5%) and are not to be accepted as a source rock. However, the samples of Sogha and Takal Kuh sections (the westernmost outcrops of Sarcheshmeh formation) display higher TOC values (TOC 0/5%), but the organic matter has a low hydrocarbon generation potential as indicated by low S2 values. Rock-Eval pyrolysis shows that the organic matter in the Sarcheshmeh formation is mainly composed of Type IV kerogen. Also, organic petrographical observations for samples of Khomari section indicate that organic matter in these rocks is classified as coaly kerogen and confirm the concluded results of geochemical data. Rock-Eval T max shows that the majority of samples from western parts of the basin are in the immature to the early mature stage of the hydrocarbon generation. In contrast, mean vitrinite reflectance values (R o ~ 1.1-1.3%) and spore coloration index results (SCI ~ 7-8.5) indicate organic matter in all the samples of Khomari section is thermally mature. In addition, results obtained from the analysis of six cutting samples indicate that organic matter in these rocks has a fair to good hydrocarbon generation potential and is classified as type II/III and Type III kerogen. T max shows that most of these samples are in the immature to low mature stages of the oil generation window.
حوضه رسوبی کپه داغ در شمال شرقی ایران قرار داشته و رسوب گذاری در آن از ژوراسیک تا ترشیاری به‌طور پیوسته صورت گرفته است. این حوضه یکی از مناطق امیدبخش جهت اکتشافات هیدروکربنی است و شامل میادین گازی عظیم همچون خانگیران و گنبدلی (در کپه داغ شرقی) می باشد. سازند سرچشمه (آپتین) یکی از واحد های سنگی حوضه کپه داغ است و عمدتاً از لایه های مارنی، شیلی و آهکی تشکیل شده است. هدف از این مطالعه، ارزیابی پتانسیل هیدروکربن زایی سازند سرچشمه، به‌عنوان یک سنگ منشأ هیدروکربنی است. به این منظور، 40 نمونه از رخنمون این سازند در منطقه شرقی کپه داغ (برش خماری) جمع‌آوری شد و 20 نمونه از آن، به‌منظور شناسایی مقدار، نوع و بلوغ حرارتی مواد آلی توسط پیرولیز راک ایول و پتروگرافی آلی (اندازه گیری انعکاس ویترینایت و ارزیابی بصری کروژن) مورد بررسی قرار گرفت. هم چنین، به‌منظور ارزیابی دقیق تر پتانسیل سنگ منشأ، از داده های پیرولیز راک ایول 6 خرده حفاری و 86 نمونه سطح الارضی سازند سرچشمه در نواحی غربی کپه داغ نیز استفاده شده است. نتایج نشان دهنده آن است که مقادیر کل کربن آلی عمده نمونه های سطحی مورد مطالعه بسیار ناچیز (TOC 5/0 درصد) است و به‌عنوان یک سنگ منشأ قلمداد نمی گردند. اگرچه، نمونه های برش سقا و تکل کوه (غربی ترین رخنمون های سازند سرچشمه) مقادیر بیشتری از کل کربن آلی (TOC 5/0 درصد) را نشان داده، ولی مواد آلی از پتانسیل هیدروکربن زایی پایینی برخوردار بوده که توسط مقادیر پایین S2 نشان داده می شود. پیرولیز راک ایول بیان گر آن است که مواد آلی موجود در سازند سرچشمه عمدتاً از کروژن نوع IV تشکیل شده است. هم چنین مشاهدات پتروگرافی آلی برای نمونه های برش خماری نشان گر آن است که مواد آلی موجود در این سنگ ها به‌عنوان کروژن زغالی طبقه بندی شده و نتایج حاصل از داده های ژئوشیمیایی را تأیید می کند. T max پیرولیز راک ایول نشان دهنده ی آن است که عمده نمونه ها از نواحی غربی حوضه در مرحله نابالغ تا ابتدای زایش هیدروکربن قرار دارند. در مقابل، مقادیر میانگین انعکاس ویترینایت (% 3/1–1/1 ~ R o ) و نتایج شاخص رنگی اسپور (5/8-7 SCI ~) نشان از بلوغ حرارتی تمام نمونه های برش خماری دارد. به‌علاوه، نتایج حاصل از ارزیابی 6 خرده حفاری، مبین آن است که مواد آلی موجود در این سنگ ها از پتانسیل هیدروکربن ز ایی مناسب تا خوب برخوردار بوده و به‌عنوان کروژن نوع III/II و III طبقه‌بندی می شوند. T max نشان‌گر آن است که بیشتر این نمونه ها در مرحله نابالغ تا ابتدای پنجره hy;ی نفتی قرار دارند.

ارتقاء امنیت وب با وف بومی