Skip to main content
SUPERVISOR
Hossein Khademi Moughari,Farshid Noorbakhsh,Ahmad Jalalian
حسین خادمی موغاری (استاد راهنما) فرشید نوربخش (استاد مشاور) احمد جلالیان (استاد راهنما)
 
STUDENT
Tayebeh Najafitabar
طیبه نجفی تبار

FACULTY - DEPARTMENT

دانشکده کشاورزی
DEGREE
Master of Science (MSc)
YEAR
1384

TITLE

The Effects of Parent Material and Slope Facing on Surface Soil and Organic Matter Quality in Central Zagros, Iran
Rangeland soils are ecologically very important. They cover about half of the world’s land. The presence of Zagros Mountains in Chaharmahal and Bakhtiari Province has resulted in a diversity of rangelands which play a vital role due to their special characteristics, geographical location, climatic conditions and geological formations. Parent material and topography are among the inherent soil quality factors. There is no detailed information, particularly in Iran , on the impact of such factors on soil quality. The objective of this study was to assess the effects of parent material and slope aspect on the surface soil and organic carbon quality. Three experimental range sites with different parent materials including dolomitic limestone, marl and conglomerate were selected 39 km south of Boroujen very close to each other. In each site, 20 surface soil samples (0-10 cm) were taken from each of the south and north facing slopes. Total organic C, pH, carbonates, KMnO 4 -oxidizable C at 60 (LC60) and 2 (LC2) minutes, microbial respiration (MR), ?-glucosidase activity, water-dispersible clay (WDC), cold water-soluble (CHcw), hot water-soluble (CHhw) and dilute acid-soluble (CHda) carbohydrates were determined on the soil samples. Also, the specific ?-glucosidase activity (SEA), dispersion ratio (DR), clay dispersion ratio (CDR) and aggregated clay (AC) were calculated. The results indicated the great influence of soil parent material and slope aspect on soil quality indictors. Lower soil temperature and evaporation rate on north-facing slopes have resulted in less organic matter decomposition and, consequently, more organic carbon storage in soil. Also, the soil general fertility is better in north-facing slopes as compared to that in south-facing slopes. The amount of MR, LC2, LC60, CHda, CHhw and CA are higher and that of CDR is lower in soils developed on north-facing slopes as comaper to south aspects. As a result of higher erosion and degradation rate in south-facing slopes, soils on such aspects have lower quantity of clay and higher amount of sand than north-facing soils. Carbonates and pH in soils are mainly controlled by parent material and slope aspect does not seem to play any major role. The higher and the lowest carbonates content and pH were observed in soils from marl and dolomitic limestone, respectively. Due to higher stability, soils derived from dolomitic limestone have higher vegetation cover and rhizospheric activities as compared to soils developed on marl and conglomerate. This appears to have resulted in greater total organic carbon, microbial respiration and soluble carbohydrates in these soils. The amount of labile C, is
خاک‌های مرتعی از دید اکولوژیکی دارای اهمیت فوق العاده‌ای می‌باشند. مراتع حدود نیمی از اراضی دنیا را پوشانده و وجود ارتفاعات زاگرس در استان چهار محال و بختیاری پوشش متنوعی از مراتع را به وجود آورده است که به دلیل ویژگی و موقعیت خاص جغرافیایی، شرایط آب و هوایی و همچنین تشکیلات زمین شناسی از اهمیتی حیاتی برخوردار می‌باشند. ماده‌ی مادری و پستی بلندی جزو فاکتورهای ذاتی کیفیت خاک محسوب می‌شوند ولی هنوز مطالعه‌ی دقیقی در رابطه با نقش این دو فاکتور بر کیفیت خاک به وی‍ژه در ایران انجام نشده است. در این تحقیق سعی شده است که اثر نوع ماده‌ی مادری و جهت شیب بر برخی پارامترهای کیفیت خاک و ماده آلی بررسی شود. مراتع مورد مطالعه در سه ناحیه نزدیک به هم در 39 کیلومتری جنوب بروجن در دو جهت شمالی و جنوبی روی مواد مادری سنگ آهک دولومیتی، مارن و کنگلومرا انتخاب شدند. از هر یک از 6 ناحیه تعداد 20 نمونه‌ی خاک از عمق 0 تا 10 سانتی متری جمع آوری و فاکتورهای کربن آلی کل، pH، تنفس میکروبی (MR)، فعالیت آنزیم بتاگلوکوزیداز، مقدار آهک، بافت، رس قابل پراکنش در آب (WDC)، کربن قابل اکسید شدن با پرمنگنات پتاسیم در زمان‌های 2 (LC2) و 60 (LC60) دقیقه (کربن فعال)، کربوهیدرات محلول در آب سرد (CHcw)، محلول در آب داغ (CHhw) و قابل هیدرولیز با اسید رقیق (CHda) اندازه گیری و شاخص‌های رس خاکدانه ای (CA)، نسبت پراکنش رس (CDR)، نسبت پراکنش (DR) و فعالیت ویژه آنزیم بتاگلوکوزیداز (SEA) محاسبه شد. جهت شیب و نوع ماده‌ی مادری بر شاخص‌های کیفیت خاک تأثیر دارند. حرارت پایین‌تر خاک و حد اقل تبخیر رطوبت روی شیب‌های شمالی منجر به حد اقل تجزیه مواد آلی و در نتیجه کربن آلی بیشتر در خاک می‌شود. به دنبال آن مخزن عناصر تغذی‌ ای و حاصلخیزی عمومی روی شیب شمالی بزرگ‌تر از شیب جنوبی است و MR، LC2،LC60 ،CHda ، CHhw و CA در خاک‌های حاصل از جهت شمالی بیشتر و CDR کمتر از جهت جنوبی می‌باشد. به علت تخریب و فرسایش در خاک های حاصل از جهت جنوبی، این خاک‌ها نسبت به خاک‌های تشکیل شده در جهت شمالی رس کمتر و شن بیشتری دارند. در خاک‌های مطالعه شده مقدار آهک و pH توسط نوع ماده‌ی مادری کنترل می‌شوند و جهت شیب نقش تعیین کننده‌ای ندارد. بیشترین و کمترین میزان آهک و pH به ترتیب در خاک‌های حاصل از مارن و سنگ آهک دولومیتی می‌باشد. خاک‌های حاصل از سنگ آهک دولومیتی به علت شرایط پایدارتر نسبت به خاک‌های تشکیل شده از مارن و کنگلومرا پوشش گیاهی و توده‌ی ریزوسفری بیشتری دارند و از این رو حاوی مقادیر بالاتری از کربن آلی کل، تنفس میکروبی و کربوهیدرات‌ها هستند. در خاک‌های مطالعه شده، با افزایش ورودی مواد آلی و نسبت رس و سیلت به کربن آلی کل، مقدار کربن فعال نیز زیاد می‌شود. از این رو مقدار کربن فعال به ترتیب از خاک‌های حاصل از سنگ آهک دولومیتی به کنگلومرا و نهایتاً مارن کاهش می‌یابد. تجمع مواد آلی در خاک‌های حاصل از سنگ آهک دولومیتی باعث کاهش SEA می‌شود در حالی که خاک‌های حاصل از مارن و کنگلومرا پتانسیل معدنی شدن و SEA بالاتری دارند. خاک‌های حاصل از مارن و کنگلومرا مقادیر مشابهی از تنفس میکروبی، کربن آلی کل، CHda و CHcw دارند. خاک‌های حاصل از سنگ آهک دولومیتی، کنگلومرا و مارن به ترتیب کمترین تا بیشترین فرسایش پذیری را نشان می‌دهند. در خاک‌های حاصل از مارن و کنگلومرا در جهت شمالی نسبت به جهت جنوبی کیفیت خاک افزایش می‌یابد ولی اختلاف معنی‌داری در خاک‌های حاصل از سنگ آهک دولومیتی مشاهده نمی‌شود. ضروری است

ارتقاء امنیت وب با وف بومی