واکنش گیاه ریحان (Ocimum basilicum) به برخی از علفکش های بازدارنده فتوسنتز

STUDENT

DEGREE

YEAR

Basil ( Ocimum basilicum ), a member of Lamiaceae family, is one of the important medicinal plants which are being widely cultivated due to its essential oil content. The essential oil of basil is used in pharmaceutical, perfume and food industry. So, this research was conducted to evaluate the tolerance of basil to a number of photosynthetic inhibitor herbicides as pot experiments were performed in factorial experiment based on completely randomize design with three replications. Treatment included three herbicides (bentazone, tapstar, and ronstar) in three rates (1, 1.5 and 2 ml L -1 ) at two growth stages (4 and 8 leaves) on two basil cultivars (violet and green). Traits includeing malondialdehyde ( MDA ), hydrogen peroxide (H 2 O 2 ), antioxidant enzyme activities such as catalase ( CAT ), ascorbate peroxidase (APX), and guiacol peroxidase ( GPX ), chlorophyll and carotenoid content, plant height, shoot wet and dry weight, crop injury, and essential oil percentage were determined. The result shown all of the herbicides increased MDA and H 2 O 2 concentration (at 2 ml L -1 ), antioxidant enzymes activity (at 1 and 1.5 ml L -1 ), and essential oil content. Ronstar treatment decreased chlorophyll and carotenoid content, plant height, shoot wet weight. Highest increase in essential oil, plant height, and GPX was recorded at violet cultivar compared to green cultivar. The highest crop injury at first and third step (10 days) was related to the growth stage of 8 leaves and higher crop injury at second step (10 days) was related to the growth stage of 4 leaves. Both cultivars were able to recover the damage caused by the crop injury, and there were no difference in the shoot dry weight of basil plant between herbicide treatments at maturity stage. According to the results of this experiment, violet basil is more tolerant to herbicide treatment as compared to green basil. Bentazon is probably a suitable herbicide for selective weeds control in both species. Keywords : Ronstar, tapstar, bentazon, antioxidant enzyme activities, and essential oil.

ریحان ( Ocimum basilicum ) یکی از جنس های مهم تیره نعناع بوده و به عنوان مهمترین گیاه دارویی است که به خاطر محتوای اسانس آن بطور وسیعی مورد کشت و کار قرار می گیرد. اسانس ریحان در صنایع داروسازی، عطر سازی و صنایع غذایی استفاده می شود. بنابراین، پژوهش حاصل به منظور ارزیابی تحمل گیاه ریحان به تعدادی علفکش های بازدارنده فتوسنتز در آزمایشی گلدانی به صورت طرح فاکتوریل در قالب طرح پایه کاملا تصادفی با سه تکرار طراحی و اجرا گردید. تیمارهای آزمایشی شامل سه نوع علفکش (بنتازون، تاپ استار و رونستار)، در سه دز مصرفی (1، 5/1 و 2 میلی لیتر در لیتر)، طی دو مرحله رشدی (4 و 8 برگی) بر دو ژنوتیپ ریحان (بنفش و سبز) بود. صفات مالون دآلدئید (MDA)، پراکسیدهیدروژن (H 2 O 2 )، فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدانی کاتالاز (CAT)، آسکوربات پراکسیداز (APX) و گایاکول پراکسیداز (GPX)، محتوای کلروفیل و کارتنوئید، ارتفاع، وزن تر و خشک اندام هوایی، درصد خسارت گیاه سوزی و اسانس مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد همه علفکش های مصرفی غلظت MDA و H 2 O 2 (در دز 2 میلی لیتر در لیتر)، فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدانی (در دز 5/1 میلی لیتر در لیتر) و درصد اسانس را افزایش دادند. تیمار گیاه با علفکش رونستار نسبت به تاپ استار و بنتازون منجر به کاهش غلظت کلروفیل و کارتنوئید، ارتفاع، وزن تر اندام هوایی گردید. گونه ریحان بنفش بالاترین درصد اسانس، ارتفاع و فعالیت آنزیم گایاکول پراکسیداز را نسبت به ژنوتیپ ریحان سبز داشت. بالاترین درصد گیاه سوزی در 10 روز اول و سوم مربوط به مرحله 8 برگی و بالاترین درصد گیاه سوزی در 10 روز دوم مربوط به مرحله 4 برگی بود. در دو گونه ریحان بنفش و سبز، گیاه توانست با گذشت زمان خسارت های ناشی از علفکش های مصرفی را ترمیم کند. به طوری که در زمان برداشت در میزان وزن خشک اندام هوایی بین تیمارهای علفکش اختلافی وجود نداشت. بر طبق نتایج حاصل از این آزمایش ژنوتیپ ریحان بنفش نسبت به ژنوتیپ ریحان سبز نسبت به علف کش ها متحمل تر بود. احتمالا علفکش بنتازون به جهت کمترین خسارت جهت کنترل انتخابی علف های هرز در هر دو ژنوتیپ ریحان مناسب است. کلمات کلیدی : رونستار، تاپ استار، بنتازون، فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدانی، محتوای اسانس.