: بیماری طاعون نشخوارکنندگان کوچک (Pess des petits ruminants) یک بیماری ویروسی بسیار مسری و به شدت عفونی است که به سرعت در جمعیت های اهلی و وحشی نشخوارکنندگان کوچک گسترش می یابد. شیوع چندباره PPR طی ده سال گذشته در ایران و کشورهای همسایه با اثرات ویران کننده در جمعیت کل وبز و قوچ و میش و همچنین نشخوارکنندگان کوچک اهلی همراه بوده است. در این مطالعه عوامل محیطی و سیمای سرزمین مؤثر بر گسترش بیماری طاعون نشخوارکنندگان کوچک در شمال بخش مرکزی ایران ارزیابی شد. در بخش اول مطالعه با استفاده از روش مدل سازی MaxEnt به مدل سازی پراکنش و بررسی ریسک بیماری طاعون نشخوارکنندگان کوچک (گوسپند وحشی Ovis orientalis ، بز وحشی Capra aegagrus ، گوسپند و بز اهلی) با استفاده از نقاط مشاهده بیماری در دام و حیات وحش در کل محدوده مورد مطالعه شامل استان های تهران، البرز، قزوین، زنجان و مرکزی پرداخته شد. برای ارزیابی احتمال رخداد بیماری PPR در منطقه مورد مطالعه یکبار در دام و حیات وحش بطور جداگانه و یکبار بصورت تلفیقی انجام گرفت. نتایج حاصل نشان داد به ترتیب متغیرهای بارش مرطوب ترین ماه (Bio13)، فاصله از مناطق روستایی، فاصله از اراضی کشاورزی، ایزوترمالی (Bio3) و میانگین دمای مرطوب ترین فصل (Bio8) مهم ترین پارامترهای تأثیرگذار بر شیوع بیماری PPR هستند. همچنین نتایج نشان می دهد که بخش های شرقی و بخش هایی از غرب و جنوب غربی استان تهران، بخش های شرقی و مرکزی استان البرز و بخش عمده ای از شرق و جنوب شرقی استان مرکزی بالاترین احتمال شیوع بیماری PPR در دام و حیات وحش را دارد. در مرحله بعد با توجه به احتمال بالای شیوع بیماری در استان مرکزی به مدل سازی مطلوبیت زیستگاه گونه قوچ و میش ( Ovis orientalis ) در استان مرکزی پرداخته شد. مدل مدار الکتریکی با استفاده از نتایج حاصل از مدل سازی مطلوبیت زیستگاه و به منظور بررسی مسیرهای مهاجرتی و شناسایی مسیرهای جابه جایی و انتقال بیماری از طریق میزبان های وحشی ویروس PPR مورد استفاده قرار گرفت. مقایسه نتایج حاصل از مدل سازی مطلوبیت زیستگاهی و مدل مدار الکتریکی نشان می دهند که حداکثر جریان با آن بخش از منطقه که دارای حداکثر مطلوبیت و حداقل مقاومت زیستگاهی است، مطابقت دارد. همچنین از مقایسه نقشه شدت جریان با نقشه ریسک بیماری PPR در دام و حیات وحش در استان مرکزی می توان نتیجه گرفت که حداکثر جریان با آن بخش از منطقه که دارای ریسک بالای شیوع بیماری PPR است، مطابقت دارد. با توجه به تطابق مسیرهای شدت جریان با کانون های شیوع بیماری PPR در سال های اخیربه نظر می رسد اقدامات و تدابیر کنترلی و پیشگیرانه جهت حفاظت از گونه های نشخوارکننده وحشی بر مسیرهای پیش بینی شده متمرکز گردد. کلید واژه : طاعون نشخوارکنندگان کوچک، حداکثر آنتروپی، مدل سازی احتمال رخداد، مکسنت، گوسپند وحشی، بز وحشی، Pess des petits ruminants.