Skip to main content
SUPERVISOR
محمد تقی فیضی (استاد مشاور) محمودرضا همامی (استاد راهنما) محمدرضا وهابی (استاد راهنما)
 
STUDENT
Zahra Jamali naghneh
زهرا جمالی نقنه

FACULTY - DEPARTMENT

دانشکده منابع طبیعی
DEGREE
Master of Science (MSc)
YEAR
1391

TITLE

Seed Dispersal by small and larg Herbivores (ant and Persian gazelle) in Kolah-Qazi National Park
Alteration of arid lands’ vegetation may lead to constant changes in the soil in a way that for many years can not be returned to its original condition. Reproductive succsess and dispersal of plants, to a high extent, depends on their ability for seed dispersal. Myrmecochory is an important factor in determining the distribution composition and species diversity of vegetation communities particularly in arid land ecosystems. We studied the potential seed dispersal by harvester ants ( Messor .) and Persian gazelle ( Gazella subgutturosa ) in Kolah-Qazi National Park, central Iran. The study conducted for six months (April, May, June, July, October, November) in 2013. In each month, 30 ant nests where no gazelle dung was around it and 30 ant nests where gazelle dungs were detected on them were randomly selected across the study area. From each ant nest, a soil sample with a depth of 5 cm was taken. 60 habitat sites including 30 independent replicates for ant nest with gazelle dung and 30 independent replicates for ant nest without gazelle dung were selected. Samples were dried in a dark room by exposing to open air and then from each a sample was taken and kept in refrigerator for two months for cold stratification treatment. Seed content of dung samples were determined in greenhouse germination experiments over a period of 8 months. In total, 124037 seedlings from 63 plant species and 21 families were germinated from ant nest soil samples. Of these, 52 species were forb, 9 species were grass and 2 species were shrub. Although the species richness of grasses were low, but they constituted about 52% of the total germinated seeds. In May, June and July, the density and richness of seeds were higher in ant nest sites without gazelle dung. In contrast, in April, September and Octoberthe density and richness of seeds were higher in ant nest sites with gazelle dung. Seedlings grown from soil samples of ant nests with gazelle dung showed higher species richness, while those resulted from soil samples of ant nests without gazelle dung had higher species density. The ant nests were divided into four groups based on their seed species richness as resulted from principal component analysis and cluster analysis, while the months located into three clusters: April and May; June and July; and September and October. Given that most of plant species recorded in the park regenerate by seeds, and that seeds of different plant species dispersed by harvester ants, mirmecochory may play an important role in vegetation dynamics and conservation of semi-arid steppe rangelands. Keywords :Seed germination experiment, harvester ants, ant nests’ seed content, arid ecosystems.
اکوسیستم مناطق خشک شکننده و بی ثبات بوده و تغییر در پوشش گیاهی ممکن است، منجر به تغییری مداوم در شرایط خاک این مناطق گردد، به طوری که برای سالیان متمادی توانایی بازگشت به وضعیت اولیه اش را نداشته باشد. تداوم گیاهان به پراکنده شدن بذر و استقرار آنها در محل هایی که بتوانند جوانه بزنند و گیاهچه های مستقلی را بوجود آورند بستگی دارد. انتقال و پراکندگی بذر توسط مورچه های علفخوار یک عامل مهم در کاهش رقابت درون گونه ای و بین گونه ای، ورود به مناطق امن، مهاجرت موفق از دیگر جوامع، جلوگیری از انقراض، تعیین کننده غنا و تنوع گونه ای و پراکنش گونه های گیاهی در مقیاس محلی و ناحیه ای به شمار می رود. این مسئله بویژه در اکوسیستم های خشک و نیمه خشک که بسیاری از گونه های گیاهی از طریق زایشی زادآوری می کنند، حائز اهمیت است. به منظور بررسی پتانسیل انتقال بذر گیاهان توسط علفخواران با جثه متفاوت در زیستگاه های مرتعی منطقه مرکزی ایران، مورچه علفخوار ( Messor species )و آهوی ایرانی( Gazelle subgutturosa ) در پارک ملی کلاه قاضی انتخاب شدند. ابتدا در منطقه مورد نظر 60 لانه مورچه انتخاب شد. سپس در هر زمان (فروردین، اردیبهشت، خرداد، تیر، مهر و آبان) به طور تصادفی در هر یک از مکان های زیستگاهی انتخاب شده نمونه برد اری گردید (30 مکان مربوط به لانه های مورچه که در آنها سرگین آهو حضور دارد و 30 مکان مربوط به لانه های مورچه که در آنها سرگینی دیده نشد، در مجموع 360 نمونه ). نمونه ها به اتاق تاریک و خشک انتقال داده شد و در این مکان به مدت یک هفته در معرض جریان هوای آزاد قرار داده شدند. سپس تیمار سرمادهی برای شکستن خواب بذور و تحریک جوانه زنی آنها اعمال شد. ترکیب بذری نمونه های مختلف در آزمایش های جوانه زنی در گلخانه به مدت 8 ماه تعیین گردید. در مجموع 124037بذر متعلق به 63 گونه گیاهی از 21 خانواده عمدتاً گیاهان یکساله در طول ماه های نمونه برداری انتقال یافتند. از این بین 52 گونه علفی، 9 گونه گندمی و 2 گونه بوته ای ثبت گردید. فرم رویشی گندمی با تعداد گونه کمتر میزان تراکم بالاتری داشت و فرم رویشی علفی با تعداد گونه بیشتر میزان تراکم کمتری را نشان داد. نتایج حاکی از بالاتر بودن تراکم بذری و غنای گونه ای گیاهی در لانه های مورچه بدون تجمع سرگین در ماه های اردیبهشت، خرداد و تیر و در لانه های با تجمع سرگین در ماه های فروردین، مهر و آبان نسبت به سایر ماه ها بود. نمونه های کشت شده حاصل از لانه های مورچه با حضور سرگین آهو دارای غنای گونه ای گیاهی بالاتر و لانه های مورچه بدون حضور سرگین آهو دارای تراکم بذری بالاتری بودند. نتایج حاصل از آنالیز خوشه ای و رج بندی به روش تجزیه مولفه های اصلی نیز نشان دادکه لانه ها از لحاظ تراکم در چهار گروه قرار می گیرند و ماه ها از لحاظ شباهت به یکدیگر به ترتیب فروردین و اردیبهشت ، ماه های تیر و خرداد و ماه های مهر و آبان می باشند. نتایج این تحقیق نشان داد که بذر گونه های متعددی از گیاهان از طریق مورچه علفخوار بین مناطق مختلف انتقال می یابد. باتوجه به تولیدمثل جنسی (یا بذری) اکثر گونه های موجود در پوشش گیاهی منطقه، این انتقال می تواند به ورود بذرهای مختلف گیاهان به بانک بذر خاک در شرایط نامساعد اقلیمی تا یافتن فرصت جوانه زنی مناسب در آینده و درنهایت به حفظ و ثبات پوشش گیاهی پارک کمک شایانی بنماید . کلمات کلیدی: آزمایش های جوانه زنی بذر، مورچه علفخوار، محتوای بذری لانه های مورچه علفخوار، تجزیه و تحلیل خوشه ای و رج بندی، مناطق حفاظت شده و پارک ملی.

ارتقاء امنیت وب با وف بومی