Skip to main content
SUPERVISOR
Mortaza Tabaei
مرتضي طبايي (استاد راهنما)
 
STUDENT
Poorya Movassagh
پوريا موثق

FACULTY - DEPARTMENT

دانشکده معدن
DEGREE
Master of Science (MSc)
YEAR
1395

TITLE

Hydrocarbon generation potential evaluation of the Sarcheshmeh formation (Early Cretaceous) in the Kopeh Dagh basin by using organic geochemical and petrographic methods
The Kopeh Dagh sedimentary basin is located in northeastern Iran, where sedimentation was continuous throughout Jurassic to Tertiary times. This basin is one of the promising areas for hydrocarbon exploration and contains giant gas fields such as Khangiran and Gonbadli (in the east Kopeh Dagh). The Sarcheshmeh formation (Aptian) is one of the rock units from the Kopeh Dagh basin and composed mainly of marl, shale, and limestone. The purpose of this study is to evaluate the potential of hydrocarbon generation of the Sarcheshmeh formation as a hydrocarbon source rock. For this purpose, 40 samples were collected from the outcrop of this formation in the eastern part of the Kopeh Dagh (Khomari section) and 20 of them evaluated using Rock-Eval pyrolysis and organic petrography (Vitrinite reflectance measurement and visual kerogen analysis) in order to characterize the content, type and the thermal maturity of the organic matter. Also, to assess the source rock potential more accurately, Rock-Eval pyrolysis data were used from six cuttings and 86 outcrop samples of the Sarcheshmeh formation in the western areas of Kopeh Dagh. The results showed that the total organic carbon values of most of the studied outcrop samples are very low (TOC 0/5%) and are not to be accepted as a source rock. However, the samples of Sogha and Takal Kuh sections (the westernmost outcrops of Sarcheshmeh formation) display higher TOC values (TOC 0/5%), but the organic matter has a low hydrocarbon generation potential as indicated by low S2 values. Rock-Eval pyrolysis shows that the organic matter in the Sarcheshmeh formation is mainly composed of Type IV kerogen. Also, organic petrographical observations for samples of Khomari section indicate that organic matter in these rocks is classified as coaly kerogen and confirm the concluded results of geochemical data. Rock-Eval T max shows that the majority of samples from western parts of the basin are in the immature to the early mature stage of the hydrocarbon generation. In contrast, mean vitrinite reflectance values (R o ~ 1.1-1.3%) and spore coloration index results (SCI ~ 7-8.5) indicate organic matter in all the samples of Khomari section is thermally mature. In addition, results obtained from the analysis of six cutting samples indicate that organic matter in these rocks has a fair to good hydrocarbon generation potential and is classified as type II/III and Type III kerogen. T max shows that most of these samples are in the immature to low mature stages of the oil generation window.
حوضه رسوبي کپه داغ در شمال شرقي ايران قرار داشته و رسوب گذاري در آن از ژوراسيک تا ترشياري به‌طور پيوسته صورت گرفته است. اين حوضه يکي از مناطق اميدبخش جهت اکتشافات هيدروکربني است و شامل ميادين گازي عظيم همچون خانگيران و گنبدلي (در کپه داغ شرقي) مي باشد. سازند سرچشمه (آپتين) يکي از واحد هاي سنگي حوضه کپه داغ است و عمدتاً از لايه هاي مارني، شيلي و آهکي تشکيل شده است. هدف از اين مطالعه، ارزيابي پتانسيل هيدروکربن زايي سازند سرچشمه، به‌عنوان يک سنگ منشأ هيدروکربني است. به اين منظور، 40 نمونه از رخنمون اين سازند در منطقه شرقي کپه داغ (برش خماري) جمع‌آوري شد و 20 نمونه از آن، به‌منظور شناسايي مقدار، نوع و بلوغ حرارتي مواد آلي توسط پيروليز راک ايول و پتروگرافي آلي (اندازه گيري انعکاس ويترينايت و ارزيابي بصري کروژن) مورد بررسي قرار گرفت. هم چنين، به‌منظور ارزيابي دقيق تر پتانسيل سنگ منشأ، از داده هاي پيروليز راک ايول 6 خرده حفاري و 86 نمونه سطح الارضي سازند سرچشمه در نواحي غربي کپه داغ نيز استفاده شده است. نتايج نشان دهنده آن است که مقادير کل کربن آلي عمده نمونه هاي سطحي مورد مطالعه بسيار ناچيز (TOC 5/0 درصد) است و به‌عنوان يک سنگ منشأ قلمداد نمي گردند. اگرچه، نمونه هاي برش سقا و تکل کوه (غربي ترين رخنمون هاي سازند سرچشمه) مقادير بيشتري از کل کربن آلي (TOC 5/0 درصد) را نشان داده، ولي مواد آلي از پتانسيل هيدروکربن زايي پاييني برخوردار بوده که توسط مقادير پايين S2 نشان داده مي شود. پيروليز راک ايول بيان گر آن است که مواد آلي موجود در سازند سرچشمه عمدتاً از کروژن نوع IV تشکيل شده است. هم چنين مشاهدات پتروگرافي آلي براي نمونه هاي برش خماري نشان گر آن است که مواد آلي موجود در اين سنگ ها به‌عنوان کروژن زغالي طبقه بندي شده و نتايج حاصل از داده هاي ژئوشيميايي را تأييد مي کند. T max پيروليز راک ايول نشان دهنده ي آن است که عمده نمونه ها از نواحي غربي حوضه در مرحله نابالغ تا ابتداي زايش هيدروکربن قرار دارند. در مقابل، مقادير ميانگين انعکاس ويترينايت (% 3/1–1/1 ~ R o ) و نتايج شاخص رنگي اسپور (5/8-7 SCI ~) نشان از بلوغ حرارتي تمام نمونه هاي برش خماري دارد. به‌علاوه، نتايج حاصل از ارزيابي 6 خرده حفاري، مبين آن است که مواد آلي موجود در اين سنگ ها از پتانسيل هيدروکربن ز ايي مناسب تا خوب برخوردار بوده و به‌عنوان کروژن نوع III/II و III طبقه‌بندي مي شوند. T max نشان‌گر آن است که بيشتر اين نمونه ها در مرحله نابالغ تا ابتداي پنجره hy;ي نفتي قرار دارند.

ارتقاء امنیت وب با وف بومی