Skip to main content
SUPERVISOR
Mansoureh Malekian,Mohamoud-Reza Hemami
منصوره ملکیان (استاد راهنما) محمودرضا همامی (استاد مشاور)
 
STUDENT
Maryam Rahimi pozve
مریم رحیمی پزوه

FACULTY - DEPARTMENT

دانشکده منابع طبیعی
DEGREE
Master of Science (MSc)
YEAR
1389

TITLE

Cranial Morphometrics and Karyotyping of Allactaga firouzi in Isfahan Province
Allactaga genus belongs to the Allactaginae subfamily, Dipodidae family and Rodentia order. Iranian members of this genus include : A. elater , A. euphratica , A. williamsi , A. hotsoni , A. firouzi and A. toussi . Taxonomic status of this species, especially A. firouzi is unclear . A. firouzi i s an endemic and rare rodent which has been reported exclusively from a single site in the south of Shahreza, Isfahan province. Due to the conservation status of A. firouzi that had been )and the total number of chromosome arms equals to 96 (NF=96). This indicates that chromosome number has stability in all members of Allactaga genus. Cluster analysis based on chromosomal characteristics showed that A. firouzi and A. williamsi have more affinity, while in studies of morphometric A. firouzi and A. elaer were more closely related. Accordingly, it is possible that further chromosomal studies may be able to separate A. firouzi from A. hotsoni and thus reveals the values of this rodent as a unique species for conservation. This emphasizes the importance of chromosomal studies in addition to morphometrics, for understanding the taxonomic status of organisms, especially members of the Allactaga genus. Keywords : Allactaga firouzi , cranial morphometric, dental morphometric, karyotype, chromosomal characteristics.
جنس Allactaga به زیر خانواده Allactaginae، خانواده دوپاها و راسته جوندگان تعلق دارد. . این جنس دارای 13 گونه است که تا به حال 6 گونه از آن در ایران گزارش شده اند که شامل A . elater ، A . williamsi ، A . euphratica ، A . hotsoni ، A . firouzi و A . toussi است که وضعیت آرایه شناسی این گونه ها به ویژه دوپای فیروز با ابهامات زیادی روبروست. دوپای فیروز به عنوان یک جونده ی بومی و نادر، تنها پراکنش محدودی در منطقه ی جنوب شهرضا در استان اصفهان دارد. با توجه به وضعیت حفاظتی دوپای فیروز در فهرست سرخ IUCN (2012)، لزوم انجام مطالعه ی بیشتر و حفاظت از این جونده احساس می گردید. در مطالعات پیشین که عموماً از مقایسه ی صفات ظاهری و جمجمه ای استفاده شده، مجزا بودن دوپای فیروز از گونه ی دوپای بلوچی به قطعیت نرسیده است. در پژوهش حاضر، وضعیت مترادف بودن گونه ی دوپای فیروز و دوپای بلوچی با استفاده از ریخت سنجی صفات جمجمه ای و دندانی مورد بررسی قرار گرفت؛ بدین منظور تعداد 9 نمونه دوپا از سه منطقه ی میرآباد، حنا و ورزنه در استان اصفهان جمع آوری شد. صفات جمجمه ای با استفاده از کولیس دیجیتال با دقت 01/0 میلی متر و صفات دندانی با کمک نرم افزار Micromeasure 3.3 اندازه گیری گردید. با استفاده از نرم افزار آماری ver 18، آنالیزهای ANOVA، تحلیل ممیزی، تجزیه به مؤلفه های اصلی و تجزیه خوشه ای به روی صفات ریختی انجام گرفت؛ علاوه بر اندازه های بدست آمده در این مطالعه، داده های مطالعات پیشین نیز در تحلیل ها مورد استفاده قرار گرفتند. نتایج بررسی صفات ریختی نشان داد که نمونه های میرآباد، حنا و ورزنه به ترتیب دوپای فیروز، دوپای ویلیام و دوپای بلوچی هستند که این گزارشی جدید از حضور گونه ی بلوچی در منطقه ی ورزنه است. تحلیل های آماری صفات جمجمه ای و دندانی این مطالعه، جدایی دوپای فیروز و دوپای بلوچی را به اثبات نرساند؛ بر این اساس احتمالاً آنها به یک گونه ی واحد تعلق دارند و در واقع تشکیل دو زیرگونه ی مجزا را می دهند. در بخش دیگر پژوهش حاضر، کاریوتیپ گونه های دوپای ویلیام (از منطقه ی حنا)، دوپای کوچک (از منطقه ی ایزدخواست) و برای اولین بار دوپای فیروز (از شهرضا)، تهیه شد و صفات کروموزومی آنها با کمک نرم افزار Micromeasure 3.3 اندازه گیری گردید. نتایج این مطالعه نشان داد که دوپای فیروز مانند سایر گونه های جنس Allactaga ، دارای عدد کروموزومی 48n=2 و تعداد کل بازوان کروموزومی 96=NF است که این بیانگر ثبات عدد کروموزومی در تمامی اعضای جنس مذکور است. گروه بندی گونه های مورد مطالعه با استفاده از تجزیه ی خوشه ای و بر اساس صفات کروموزومی، نشان دهنده ی قرابت بیشتر دوپای فیروز و دوپای ویلیام نسبت به دوپای کوچک بود، در حالی که در بخش ریخت سنجی، نزدیکی گونه های کوچک و فیروز بیشتر بوده است. بر این اساس پیش بینی می شود که در مطالعات آینده امکان تفکیک دوپای فیروز و دوپای بلوچی از طریق مقایسه ی صفات کروموزومی وجود دارد و در نتیجه ارزشهای حفاظتی دوپای فیروز را به عنوان یک گونه ی منحصربفرد آشکار می سازد. همین امر بیانگر اهمیت مطالعات کروموزومی در کنار بررسی های صفات ریختی برای تعیین جایگاه آرایه شناسی موجودات زنده و به خصوص اعضای جنس Allactaga است. کلمات کلیدی : دوپای فیروز، ریخت سنجی جمجمه ای، ریخت سنجی دندانی، کاریوتیپ، صفات کروموزومی

ارتقاء امنیت وب با وف بومی