تاثیر تنش رطوبتی و رقم بر جمعیت برخی آفات مهم گندم پائیزه در اصفهان

STUDENT

DEGREE

YEAR

Water stress could have interaction with damage of arthropods in agricultural ecosystems. This study was conducted to determine the effect of irrigation treatments on pests' population changes, grain yield and yield components of three wheat cultivars. Furthermore, the relationships between irrigation, cultivars and nymphs' density of Sunn pest on percentage of damaged grains were studied. The experiment was conducted in 2005 and 2006 in Research Farm of Isfahan University of Technology. The experiment was carried out in two sprayed and non-sprayed fields using a randomized complete block design with split plots and four replications. Four irrigation treatments (irrigation after 70, 85, 100 and 115 mm cumulative evaporation from Class A pan, in 2005, and irrigation after 70, 90, 110 and 130 mm, in 2006) were considered as the main factor and three wheat cultivars (Roshan, Mahdavi and Back-cross-Roshan) as the minor factor. The results showed that effect of irrigation treatments on all collected pests' population was significant. Population of Sitobion avenae was increased from early May onward on three cultivars in 100 mm irrigation treatment. The population of this pest increased on Roshan and Back-cross-Roshan cultivars in 70 and 130 mm irrigation treatments at the same time. The population of leafhopper Psammotetix aliennus increased in 110 mm irrigation treatment from mid May for two weeks, on all three wheat cultivars. The thrips population Haplothrips tritici k. increased in 70 mm irrigation treatment on Mahdavi and Roshan cultivars during the whole period of plant growth. The nymph of Sunn pest population Eurygaster integriceps increased in 85 mm irrigation treatment on Mahdavi cultivar. Also, 110 mm irrigation treatment increased population of this pest on Back-cross-Roshan cultivar in the last two weeks of May. The effect of spray on height of plant, number of spikes and grain yield was significant (p?0.1). Therefore, spray of insecticide increased the average of these characters. The effect of water stress on height of plant, number of spike/m 2 , number of seed/spike, 1000-grain weight and grain yield was significant. The plant height decreased in 115 and 130 mm irrigation treatments. The highest average of spike/m 2 was in 70 mm and the lowest in 130 mm irrigation treatments. The highest average of seed/spike was in 70 mm and the lowest was in 130 mm irrigation treatments. The highest average of 1000-grain weight was in 85, 100 and 130 mm irrigation treatments. The maximum grain-yield was in 70 mm irrigation treatment and was not statistically significant in other irrigation treatments. All those characters in the three wheat cultivars and interaction of main and minor factors were significantly different. The effect of water stress on percentage of damaged grains by Sunn pest and grain yield was significant, but was not significant on 1000-grai

تنش خشکی، در اکوسیستم‌های کشاورزی می‌تواند با خسارت ناشی از بند پایان برهمکنش داشته باشد. این مطالعه به منظور تعیین تأثیر تیمارهای مختلف آبیاری بر نوسان جمعیت آفات مهم گندم، عملکرد و اجزای عملکرد سه رقم گندم انجام شد. رابطه بین آبیاری، ارقام گندم و سطوح تراکم پوره سن گندم . Eurygaster integriceps P بر درصد سن زدگی دانه‌ها نیز بررسی گردید. آزمایش در دو مزرعه سمپاشی شده و نشده به صورت کرت‌های خرد شده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی، با چهار تیمار آبیاری ( آبیاری پس از 70، 85، 100، 115 میلی‌متر تبخیر تجمعی از تشت تبخیر کلاس A در سال 1384 و 70، 90، 110 و 130 میلی‌متر در سال 1385) به عنوان فاکتور اصلی و سه رقم گندم (مهدوی، روشن و بک کراس روشن) به عنوان فاکتور فرعی، در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه صنعتی اصفهان اجرا شد. نتایج نشان داد که اثر تنش رطوبتی بر جمعیت آفات نمونه برداری شده معنی‌دار شد. تیمار آبیاری 100 میلی‌متر، از نیمه دوم اردیبهشت به بعد، جمعیت شته Sitobion avenae F. را روی هر سه رقم گندم افزایش داد و تیمارهای آبیاری 70 و 130 میلی‌متر نیز در همان زمان سبب افزایش جمعیت آفت مذکور روی ارقام روشن و بک کراس روشن شدند. تیمار آبیاری 110 میلی‌متر، در هفته‌های سوم و چهارم اردیبهشت، جمعیت زنجرک Psammotetix aliennus D. را روی هر سه رقم گندم افزایش داد. تیمار آبیاری 70 میلی‌متر در تمام دوره رشد گندم، سبب افزایش جمعیت تریپس گندم . Haplothrips tritici k روی ارقام مهدوی و بک کراس روشن گردید. در رقم مهدوی، تیمار آبیاری 85 میلی‌متر، از ابتدای اردیبهشت تا آخر فصل زراعی جمعیت پوره‌های سن گندم را افزایش داد. همچنین تیمار آبیاری 110 میلی‌متر، در هفته چهارم اردیبهشت و هفته اول خرداد، جمعیت پوره‌های سن گندم را روی رقم بک کراس روشن افزایش داد. اثر سمپاشی بر ارتفاع بوته، تعداد سنبله، تعداد دانه در سنبله و عملکرد در سطح احتمال یک درصد معنی‌دار شد. به طوری که سمپاشی در مجموع سبب افزایش میانگین این صفات گردید. اثر تنش رطوبتی بر ارتفاع بوته، تعداد سنبله در واحد سطح، تعداد دانه در سنبله، وزن هزار دانه و عملکرد محصول معنی‌دار شد. در تیمارهای آبیاری 115 و 130 میلی‌متر، ارتفاع بوته کاهش یافت. بیشترین میانگین سنبله در تیمار آبیاری70 میلی‌متر و کمترین آن در تیمار آبیاری 130 میلی‌متر حاصل شد. بیشترین تعداد دانه در سنبله را تیمار آبیاری 70 میلی‌متر و حداقل آن را تیمار آبیاری 130 میلی‌متر داشت. بیشرین وزن هزار دانه در تیمارهای آبیاری 85، 100 و 130 میلی‌متر حاصل شد. حداکثر عملکرد را تیمار آبیاری 70 میلی‌متر داشت و سایر تیمارها اختلاف معنی‌داری در میزان عملکرد نداشتند. همه صفات فوق در ارقام مختلف و اثرات متقابل فاکتورهای اصلی و فرعی نیز تفاوت‌های معنی‌داری نشان دادند. اثر تنش رطوبتی بر درصد سن زدگی دانه‌ها و عملکرد محصول معنی‌دار شد ولی بر وزن هزار دانه تأثیری نداشت. حداکثر میانگین سن زدگی دانه‌ها در تیمار آبیاری 110 میلی‌متر ایجاد شد در حالی که در درصد سن زدگی سایر تیمارهای آبیاری اختلاف معنی‌داری دیده نشد. حداکثر عملکرد در تیمار آبیاری 70 میلی‌متر و حداقل آن در تیمار 130 میلی‌متر حاصل شد. مقایسه سطوح تراکم نیز نشان داد که بیشترین و کمترین میانگین عملکرد به ترتیب مربوط به تراکم صفر و تراکم 16 پوره سن گندم بود. در حالی که بیشترین و کمترین درصد سن زدگی به ترتیب در تراکم‌های 16 و 8 پوره سن در متر مربع ایجا