SUPERVISOR
Saeed Soltani Kopaei,Reza Jafari,Seyed Alireza Mousavi
سعید سلطانی کوپائی (استاد مشاور) رضا جعفری (استاد راهنما) سید علیرضا موسوی (استاد راهنما)
STUDENT
Sedighe Zarekondazi
صدیقه زارع کندازی
FACULTY - DEPARTMENT
دانشکده منابع طبیعی
DEGREE
Master of Science (MSc)
YEAR
1394
TITLE
Fire risk mapping incorporating peripheral and social factors in Marvdasht natural lands
Identification of areas prone to occurrence of fire is considered as one of the basic practices in the management of forests and rang land and reducing the damage caused by this phenomenon, so determination of fire risk is effective in the management and prevention of fire events. Fire event is one of the most important destructive factors in forests and rang lands, which always threatens critical ecosystems. By using the GIS one can identify and monitor more precisely the high fire risk points. The purpose of this study was to identify areas with high fire potential in Marvdasht city of Fars province using Analytical Hierarchy Process (AHP) and Geographic Information System (GIS). In order to model the fire hazard, the researcher made use of Analytical Hierarchy Process for weight to determine the factors influencing fire burning. Then maps for each factor for the identification of fire hazard zones were prepared. These factors include five main criteria and 18 sub-criteria. The main criteria are topographic, biological, climatic criteria, human-made criteria, and human criteria. In order to map out these factors, the study made use of data and a topographic map with a scale of 1/25000 existed in the Office of Natural Resources and Watershed of Fars province. Also, a map of past fires was prepared by the use of the data of the Department of Natural Resources and Watershed of Fars province. To assess the factors influencing fire burning, the hierarchical analysis of the linguistic scale was used to express the importance of the factors and the results of evaluation of distributed questionnaires among firefighting experts in the field of natural resources. Then, the compatibility ratio of each criterion was calculated for checking the weight of the criteria by Eexpert Choise software. The results showed that the final weights of social, biological, climatic, topographic and human-made criteria in the fire hazard potential were 0.476, 0.249, 0.135, 0.881 and 0.059 respectively. After obtaining the weight of each criterion by using the hierarchical analysis method, the fire hazard model was presented in the region's natural lands, Then the map of all the effective factors in fire burning (18 sub-criteria) was fused with standardization in GIS environment and pixel values of each map were evaluated from 0 to 1. Then, the map of all the effective factors in fire burning (18 sub-criteria) was fused with standardization in GIS environment and pixel value values of each map were evaluated from 0 to 1. Finally, with the use of obtained model, firstly the main criteria (from the weighting of the sub criteria of each criterion) and secondly the final map of the fire risk in the area of the region (from the integration of the five main criteria) were prepared. At the end, the map of the fire risk of the area was presented in 5 0.83), which indicates the validity and reliability of the model. As expected, the highest fire risk was observed in altitudes and forests of oak and Pistacia, and a total of about 19% of the area of the studied area has a high fire risk. Key words: Mapping, fire hazard potential, Analytical Hierarchy Process, geographic information system, Marvdasht
شناسایی نواحی مستعد وقوع آتش سوزی یکی از اقدامات اولیه در مدیریت اراضی جنگل ها و مراتع و کاهش خسارت های ناشی از این پدیده محسوب می شود به طوری که تعیین احتمال خطر آتش سوزی در مدیریت و جلوگیری از آتش سوزی موثر است. آتش سوزی یکی از مهمترین عوامل مخرب جنگل ها و مراتع محسوب می شود که همواره اکوسیستمهای حیاتی را تهدید می کند.با استفاده از سامانه اطلاعات جغرافیایی می توان بهصورتمکاندار، نقاط دارای خطر بالای آتشسوزی را شناسایی کرد و نظارت بیشتر بر آنها داشت. هدف این پژوهش شناساییپهنههای دارای پتانسیل بالای آتشسوزی در شهرستان مرودشت استان فارس با استفاده از روش تحلیل سلسله مراتبی (AHP) و سامانه اطلاعات جغرافیایی (GIS)است. به منظور مدل سازی خطر آتش سوزی از روش تحلیل سلسله مراتبی برای وزن دهی به عوامل موثر در آتش سوزی استفاده شد و بعد نقشه های مربوط به هر عامل برای قابلیت یابی مناطق خطر آتش سوزی تهیه شد. عوامل مورد استفاده شامل 5 معیار اصلی و 18 زیر معیار است. معیار های اصلی شامل معیارهای توپوگرافی، بیولوژیکی، معیار های اقلیمی، معیار های انسان ساخت و معیارهای انسانی است. برای تهیه نقشه این عوامل از نقشه توپوگرافی با مقیاس 25000/1 و اطلاعات موجود در اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان فارس استفاده شد. همچنین نقشه آتش سوزی های گذشته از اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان فارس تهیه شد. برای وزن دهی به عوامل موثر در آتش سوزی با فرایند تحلیل سلسله مراتبی از مقیاس زبانی برای بیان درجه اهمیت عوامل و نتایج ارزیابی پرسشنامه ها توزیع شده بین کارشناسان آتش سوزی در عرصه های منابع طبیعی استفاده شد. سپس نسبت سازگاری هر معیار برای بررسی صحت وزن معیارها توسط نرم افزار Eexpert Choise محاسبه شد. نتایج نشان داد که وزن نهایی معیار های اجتماعی،بیولوژیکی اقلیمی،توپوگرافی و انسان ساخت در قابلیت خطر آتش سوزی به ترتیب 476/0، 249/0، 135/0، 081/0 و 059/0 است. پس از به دست آوردن وزن هر معیار با استفاده از روش تحلیل سلسله مراتبی، مدل خطر آتش سوزی در اراضی طبیعی منطقه ارائه شد، سپس نقشه مربوط به تمام عوامل موثر در آتش سوزی (18 زیر معیار) با استفاده از روش فازی در محیط GIS استاندارد سازی و مقادیر ارزش پیکسلی هر نقشه بین 0 تا 1 ارزش گزاری شد.در نهایت با استفاده از مدل به دست آمده ابتدا نقشه معیار های اصلی ( از ادغام وزنی زیر معیارهای هر معیار) و بعد نقشه نهایی خطر آتش سوزی در اراضی منطقه ( از ادغام وزنی 5 معیار اصلی) تهیه شد.در پایان نقشه خطر آتش سوزی منطقه در 5 طبقه ارائه شد. نتایج نشان داد که مناطق پر خطر آتش سوزی در نقشه قابلیت خطر تهیه شده با مناطق آتش سوزی گذشته تطابق زیادی داشته(83/0=kappa) که نشان دهنده اعتبار و صحت بالای مدل ساخته شده است.همانطور که انتظار میرفت بیشترین خطر آتشسوزی در ارتفاعات و جنگلهای بلوط و بنه مشاهده شدو در کل حدود 19 درصد از مساحت منطقه موردمطالعه دارای خطر بسیار زیادآتشسوزی می باشد. واژگان کلیدی: پهنه بندی، پتانسیل آتش سوزی، تحلیل سلسله مراتبی، سامانه اطلاعات جغرافیایی، مرودشت