مقایسه ریخت‌سنجی هندسی جمعیت‌های ماهی کولی ارومیه (Alburnus atropatenae)

STUDENT

DEGREE

YEAR

Urmia bleak ( Alburnus atropatenae ) is endemic to Iran and it has been reported from rivers of the Lake Urmia basin. In this research 274 specimens of this fish from seven rivers of Lake Urmia area including Aghdarreh, Nazloochai, Barandooz, Sarough, Zarrinehrud, Senteh and Talkhehrud were studied. In order to study the biometry, 17 traditional morphometric and 17 meristic traits and the method of morphometric geometric were used. Also, some biological traits, including length-weight, length-age and weight-age relationships, growth parameters of Vonbertalanffy, Condition Factor and Growth performance index were studied and compared. For statistical analyses, the nonparametric test, the analysis of variance and the discriminate function analysis were applied. The results from the analysis of Kruskal Wallis showed significant differences among the 17 morphometric traits, (p 0.05), indicating high variations among the studied populations. In the analyzes of PCA for morphometrics, six principal components with an eigenvalue of more than 1 was selected and these trait accounted for 77.44% of the variations. Plotting factors 1 and 2 of the PCA for traditional morphometric traits showed that Talkhehrud River population, to some extent, has been separated from other populations. In the analysis of meristic traits, six principal components with eigenvalue of more than 1 were selected and they accounted for 59.49% of the variations. Also plotting factors 1 and 2 for the meristic traits showed that Aghdarreh River and Nazloochai River populations were overlapped, but were separated from other populations. Also, Talkhehrud population was, to some extent, separated from Zarrinehrud population, and was completely separated from Saroogh population. In morphometric geometric, landmarks number 2, 3, 7, 8 and 9 had the highest variation. Also in canonical variate analysis, the population of Talkhehrud River were to some extent separated from other populations, and the population of Nazloochai River was completely separated from the population of Senteh and Zarrinehrud rivers. In comparison of the morphs there was no significant differences between the populations of Barandooz and Talkherud, Barandooz and Nazloochai, and Zarrinehrud and Senteh rivers (p 0.0001). Amongst these populations, Zarrinehrud and Senteh rivers showed the highest overlap. Also, the result showed some significant differences among the other populations (p 0.0001). Populations of Aghdarreh and Talkhehrud and Talkherud and Zarrinehrud were completely separated from each other and the most differences and landmark changed were observed between Aghdarreh and Talkhehrud populations. The morphemetric and geometric morphemetric methods could only separate the population of Talkhehrud from other populations to a great extent, in spite of significant differences among the seven populations. Keyword : Cyprinidae, Zarrinehrud, Talkhehrud, Meristic traits, Length and Weight, Condition Factor

ماهی کولی اورمیه ( Alburnus atropatenae ) بومی ایران است و از رودخانه های حوضه دریاچه اورمیه گزارش شده است. در این مطالعه تعداد 274 قطعه ماهی کولی اورمیه از هفت رودخانه حوضه دریاچه اورمیه شامل: آق دره، نازلوچای، باراندوز، ساروق، زرینه رود، سنته و تلخه رود مورد بررسی قرار گرفت. جهت مطالعات زیست سنجی، از 17 ویژگی ریخت سنجی سنتی، 17 ویژگی شمارشی و همچنین از روش ریخت سنجی هندسی استفاده شد. همچنین برخی از ویژگی های زیست شناسی شامل رابطه طول و وزن، رابطه طول و سن، رابطه وزن و سن، پارامترهای رشد برتالنفی، ضریب چاقی و شاخص عملکرد رشد مورد بررسی و مقایسه قرار گرفت. برای تجزیه و تحلیل آماری از آزمون ناپارامتری، تحلیل متغیرهای کانونی و تحلیل معنی داری تفاوت های شکلی استفاده شد. نتایج حاصل از آزمون کروسکال-والیس بر روی ویژگی های زیست سنجی نشان داد، 17 ویژگی ریخت سنجی سنتی دارای اختلاف معنی دار می باشند (05/0p ) که نشان دهنده وجود تغییرات بالای ریختی در ماهیان کولی اورمیه مناطق مختلف مورد مطالعه است. در تحلیل مؤلفه اصلی برای صفات ریخت سنجی شش مؤلفه اصلی با مقادیر ویژه بزرگ تر از 1 انتخاب شد که 44/71 درصد تنوع را شامل می شود. در صفات ریخت سنجی سنتی نمودار پراکنش عامل های اول و دوم نشان داد جمعیت تلخه رود تا حدودی از سایر جمعیت ها جدا شده است. در تجزیه و تحلیل عاملی صفات شمارشی تعداد شش مؤلفه اصلی با مقادیر ویژه بزرگ تر از یک انتخاب شدند که 49/59 درصد تنوع را شامل می شود. همچنین در صفات شمارشی نمودار پراکنش عامل های اول و دوم نشان داد جمعیت های رودخانه های آق دره و نازلوچای هم پوشانی داشته ولی از سایر جمعیت ها تفکیک شده اند. همچنین تلخه رود تا حدودی از جمعیت زرینه رود و به طور کامل از جمعیت ساروق نیز جدا شده است. در بررسی ریخت سنجی هندسی در لندمارک های شماره 2، 3، 8، 7 و 9 بیشترین جابجایی و تغییرات مشاهده شد. همچنین در تحلیل متغیرهای کانونی جمعیت تلخه رود تا حدودی از سایر جمعیت ها و جمعیت نازلوچای به طور کامل از جمعیت سنته و زرینه رود جدا شد. نتایج تحلیل معنی داری تفاوت های شکلی نشان داد بین جمعیت های باراندوز و تلخه رود، باراندوز و نازلوچای، و زرینه رود و سنته تفاوت معنی داری وجود ندارد (0001/0P ) که از بین این جمعیت ها، دو جمعیت زرینه رود و سنته بیشترین هم پوشانی را نشان دادند. همچنین نتایج، تفاوت معنی داری را بین بقیه جمعیت ها نشان داد (0001/0P ) که در بین جمعیت ها دو جمعیت آق دره و تلخه رود، و تلخه رود و زرینه رود کاملاً از هم جدا نشان داده شدند. بیشترین تفاوت ها و جابجایی ها لندمارک ها در بین دو جمعیت آق دره و تلخه رود مشاهده شد. روش سنتی و روش ریخت سنجی هندسی با وجود دارا بودن اختلاف معنی داری بین هفت جمعیت تنها توانستند ماهیان جمعیت تلخه رود را از سایر جمعیت ها تا حدود زیادی تفکیک کنند. کلمات کلیدی : کپورماهیان، زرینه رود، تلخه رود، ویژگی های شمارشی، رابطه طول و وزن