Skip to main content
SUPERVISOR
Mohammad Iravani
مجید ایروانی (استاد راهنما)
 
STUDENT
Reza Kavandi habib
رضا کاوندی حبیب

FACULTY - DEPARTMENT

دانشکده منابع طبیعی
DEGREE
Master of Science (MSc)
YEAR
1389

TITLE

Seed Dispersal by Different-Sized Herbivores and its Relationship with Established Vegetation in Kolah-Ghazi National Park
Seed dispersal via dung (endozoochorous seed dispersal) is one of the vital impacts of herbivores on rangeland habitats which plays key role in vegetation dynamics of such ecosystems. This is truly important for arid and semiarid ecosystems in which most of plant species regenerate by seeds. To assess the potential seed dispersal of plant species by different-sized herbivores in rangeland habitats of Central Iran, three wild herbivore species of cape (or brown) hare ( Lepus capensis ), Persian gazelle ( Gazelle subguttrosa ) and wild goat ( Capra aegagrus ) in Kolah-Ghazi National Park were considered. 10 habitat sites including 5 independent replicates for wild goat and 5 ones for another two herbivore species were selected. During spring and autumn growing seasons (April to June and October to November), inflorescences production and grazing pattern of all plant species were studied using five 15m 2 belt transects (30 x 0.5m). In each sampling period, 10 freshly pellet groups (dung sample) of herbivore species were randomly collected in each of selected habitat sites (5 sampling period, 5 habitat sites for each herbivore, in total 750 dung samples). Dung samples were dried in a dark room by exposing to open air and then from each a 50 g sample was taken and kept in refrigerator for two months at 3 c for cold stratification treatment. Seed content of dung samples were determined in greenhouse germination experiments over a period of 8 months. In total, 3766 seedlings from 60 plant species (19, 43 and 45 seed species in dung samples of cape hare, Persian gazelle and wild goat, respectively), 31 families and 54 genera were recorded in dung samples of the three herbivore species. Dung seed content was mainly composed by annual herbaceous species with attractive inflorescences which have no dispersal mechanism except production of many small seeds. The highest and least dung seed density for all herbivore species were observed in April and November samples, respectively. Seed species composition of dung samples significantly differed between different-sized herbivores. Also, the number of seed species dispersed via dung of three herbivore species was directly related to their body sizes. However, the observed differences in dung seed density of herbivore species was not related to their sizes; so that the highest and the least number of seeds were recorded in dung samples of wild goat and Persian gazelle, respectively. Comparison between the species composition of dung samples and of the inflorescence production transects where they had been dropped, showed that dung seed content of larger herbivores (wild goat and Persian gazelle) might be more as a result of both forage selection pattern and number of inflorescences (seeds) produced, whereas, in case of hare it might be mainly associated with forage selection pattern. Given that most of plant species recorded in the Park regenerate by seeds, and that seeds of different plant species dispersed by herbivore species, seed dispersal via dung of different-sized herbivores may play an important role in vegetation conservation and dynamics of these rangelands habitats, only if necessary environmental factors met. While increasing knowledge of plant seed dispersal, results of the present research can be specially applied in managing country’s protected ecosystems and rangeland habitats. Keywords : Seed germination experiments, foliage selection pattern, vegetation dynamics, seed and inflorescences production, rangelands habitats, dung seed content.
یکی از اثرات مهم علفخواران در زیستگاه های مرتعی انتقال بذور گیاهان از طریق سرگین آنها می باشد که نقش کلیدی در پویایی پوشش گیاهی اینگونه اکوسیستم ها ایفا می کند. این مسئله بویژه در اکوسیستم های خشک و نیمه خشک که بسیاری از گونه های گیاهی از طریق زایشی تکثیر و زاد آوری می کنند، حائز اهمیت است. به منظور بررسی پتانسیل انتقال بذر گیاهان توسط علفخواران با جثه متفاوت در زیستگاه های مرتعی منطقه مرکزی ایران، سه گونه علفخوار وحشی خرگوش دشتی، آهوی ایرانی و کل و بز کوهی در پارک ملی کلاه قاضی انتخاب شدند. ابتدا 10 مکان زیستگاهی شامل 5 تکرار مستقل برای کل وبز و 5 تکرار برای دو گونه علفخوار دیگرانتخاب شد . سپس تولید گل آذین و الگوی چرای گیاهان در هر مکان در طول فصل رشد بهار و پاییز (فروردین تا خرداد و مهر تا آبان) با استفاده از 5 ترانسکت نواری 15 متر مربعی (50/0x30 متر) بررسی گردید. در هر زمان به طور تصادفی 10 نمونه سرگین تازه علفخواران مختلف در هر یک از مکان های زیستگاهی جمع آوری گردید (5 زمان نمونه برداری، 5 مکان زیستگاهی، در مجموع 750 نمونه). نمونه های سرگین سپس در اتاق تاریک و در معرض جریان هوای آزاد خشک شده و از هر کدام یک نمونه 50 گرمی برای اعمال تیمار سرمادهی انتخاب و به مدت 2 ماه در دمای 3 درجه سانتیگراد در یخچال نگهداری شد. سپس ترکیب بذری نمونه های سرگین علفخواران مختلف در آزمایش های جوانه زنی در گلخانه به مدت 8 ماه تعیین گردید. در مجموع تعداد 3766 بذر متعلق به 60 گونه گیاهی (به ترتیب 19، 43 و45 گونه بذری در نمونه های سرگین خرگوش، آهو و کل وبز) از 31 خانواده و 54 جنس گیاهی در نمونه های سرگین سه گونه علفخوار ثبت گردید. ترکیب بذری نمونه ها بیشتر شامل گونه های یکساله و علفی با گل آذین جذاب بود که به جز انتقال از طریق سرگین شرایط مناسب انتقال روش های دیگر را ندارند و بیشتر بذر های ریز و زیاد تولید می کنند. به ترتیب بیشترین و کمترین تراکم بذری نمونه های سرگین سه گونه علفخوار در ماه های فروردین و آبان مشاهده گردید. ترکیب بذری نمونه های سرگین علفخواران با جثه متفاوت به طور معنی داری متفاوت بود. همچنین تعداد گونه بذری انتقال یافته توسط سرگین علفخواران مختلف در ارتباط مستقیم با اندازه جثه آنها بود. با این حال تفاوت های مشاهده شده در تراکم بذری نمونه های سرگین علفخواران ارتباطی با اندازه جثه آنها نداشت، به طوری که به ترتیب بیشترین و کمترین تعداد بذر در نمونه های سرگین کل وبز و آهو ثبت گردید. مقایسه ترکیب گونه ای نمونه های سرگین با ترکیب گونه های گیاهی ترانسکت در محل جمع آوری نمونه ها نشان داد که محتوای بذری نمونه های سرگین در گونه های بزرگ جثه تر (کل و بز و آهو) در نتیجه تأثیر توأم تعداد بذر تولیدی گیاهان و الگوی انتخاب علوفه بوده در حالی که در گونه خرگوش بیشتر مرتبط با الگوی انتخاب رژیم غذایی می باشد. با توجه به زادآوری جنسی اکثر گونه های گیاهی ثبت شده در پوشش گیاهی پارک و انتقال بذور متفاوت توسط گونه های علفخوار، انتقال بذر از طریق سرگین علفخواران با جثه متفاوت می تواند نقش مهمی در حفظ و پویایی پوشش گیاهی زیستگاه های مرتعی، در صورت فراهم بودن سایر شرایط محیطی، داشته باشد. نتایج این تحقیق ضمن افزایش دانش انتقال بذر گیاهان، می تواند به طور ویژه در مدیریت اکوسیستم های حفاظت شده و زیستگاه های مرتعی کشور بکار گرفته شود. کلمات کلیدی: آزمایش های جوانه زنی بذر، الگوی انتخاب علوفه، پویایی پوشش گیاهی، تولید گل آذین و بذر ، زیستگاه های مرتعی، محتوای بذری سرگین.

ارتقاء امنیت وب با وف بومی