اثر کاربرد سلکات اولترا و سلنیت سدیم بر غلظت سلنیوم و عملکرد یونجه و فستوکا

STUDENT

DEGREE

YEAR

Selenium is an essential element for animals and human nutrition and its deficiency is likely in our soils. The deficiency and toxicity range of selenium is very narrow and can cause nutritional problems for human and animal health. The nutritional minimum level for animals and human is about 0.05-0.1 mg/Kg of selenium in dry fodder/food and intake below that may cause sever deficiency. Plants can accumulate various amounts of Se in their tissues. The objective of this study was to determine the effects of selenium fertilizers (Selcote ultra and sodium selenite) on concentration, uptake and crop yield of two plants ( Medicago sativa and Festuca arundinacea ). The effects of endophytes in Festuca arundinacea on selenium uptake was also determined. The study was carried out in Lavark experiment station located in Najafabad, Isfahan , Using a completely randomized experiment design as a split plot, with 3 replications. The treatments were 4 levels of Se including 0, 20, 40 and 80 g Se ha -1 , plants including Medicago sativa and Festuca arundinacea . Selenium concentration in plants increased significantly with increasing selenium as Selcote ultra and sodium selenite. The increase in selenium concentration in the soil did not affect the crop yield and plant growth. On the other hand, uptake of this element by plants increased with increasing selenium level in soil. Under these conditions the 20g Se ha -1 as Selcote ultra and 40g ha -1 selenium as sodium selenite increased Se concentration to a level Se ( 0.1 mg Kg -1 ) to meet the needs of livestock. Endophytes caused significant increase of crop yield. The selenium concentration and uptake increased significantly in E + plants when Selcote ultra was applied.

عنصر سلنیوم یکی از عناصر مهم برای تغذیه انسان و دام بوده و مساله کمبود آن در بسیاری از خاک های کشور محتمل است. گیاهان مختلف بسته به پتانسیل خود قادرند مقادیر متفاوتی از این عنصر را در خود انباشته نمایند. با برطرف کردن کمبود سلنیوم در خاک ها بوسیله کودهای سلنیومی می توان مانع از کمبود سلنیوم در علوفه و در نتیجه دام شد. با این که گیاهان, واسطه ای برای تامین سلنیوم مورد نیاز انسان و دام هستند, بررسی اثرات کاربرد آن و چگونگی واکنش های آن در خاک و عوامل موثر بر جذب اشکال مختلف این عنصر توسط گیاهان لازم به نظر می رسد. هدف این تحقیق بررسی تاثیر تیمارهای مختلف دو نوع کود سلنیومی سلکات اولترا و سلنیت سدیم بر عملکرد, غلظت و نیز جذب سلنیوم در گیاهان یونجه ( Medicago sativa ) و فستوکا ( Festuca arundinacea ) بوده است. همچنین تاثیر وجود قارچ های اندوفایت در گیاه فستوکا بر عملکرد, غلظت و جذب سلنیوم در این گیاه بررسی شده است. این آزمایش با طرح اسپیلیت فاکتوریل در زمان در چهار سطح کود (0, 20, 40 و 80 گرم در هکتار) و دو نوع کود سلنیومی (سلکات اولترا و سلنیت سدیم) در دو گیاه (یونجه و فستوکا) در قالب طرح کاملا تصادفی در سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه صنعتی اصفهان واقع در لورک نجف آباد انجام شد. گیاهان در چهار چین برداشت شدند. یونجه در مرحله 15 تا 20 درصد گلدهی و فستوکا در مرحله 15 تا 20 درصد سنبله دهی برداشت شدند. نمونه های گیاهی برداشت شده در آون خشک و مقدار عملکرد و غلظت سلنیوم آن ها اندازه گیری شد. کلیه مقایسات میانگین ها توسط آزمون LSD و در سطح 5% انجام شد. سطوح کود سلنیوم, بر مقدار عملکرد گیاهان در چین های مختلف تفاوت معنی داری را نشان نداد. با افزایش کاربرد سلکات اولترا و سلنیت سدیم, غلظت این عنصر در هر دو گونه گیاهی افزایش معنی داری داشت. با افزایش تعداد چین ها در هر دو گیاه, غلظت سلنیوم در تیمارهای مشابه کاهش یافت و این کاهش برای سلکات اولترا به مراتب بیشتر بود. با افزایش کاربرد سلکات اولترا و سلنیت سدیم افزایش جذب در هر دو گیاه معنی دار بوده است. با افزایش کاربرد سلکات اولترا و سلنیت سدیم بازیابی سلنیوم کاهش می یابد. در تیمارهای مشابه بازیابی سلنیوم از سلکات اولترا بیشتر از سلنیت سدیم می باشد به همین دلیل سلکات اولترا بر سلنیت سدیم ترجیح داده می شود. نتایج نشان داد که در یونجه و فستوکا استفاده از سلکات اولترا به میزان 20 گرم در هکتار و سلنیت سدیم به میزان 40 گرم در هکتار برای چهار چین کافی به نظر می رسد و غلظت سلنیوم در گیاه را به بیشتر از حد آستانه (1/0 میلی گرم در کیلوگرم) افزایش می دهد. قارچ های اندوفایت باعث افزایش عملکرد فستوکا شدند. جذب سلنیوم در گیاهان دارای اندوفایت زمانی که از کود سلکات اولترا استفاده گردید افزایش معنی داری را نشان داد ولی زمانی که از کود سلنیت سدیم استفاده شد این افزایش معنی دار نبود. در مورد جذب سلنیوم نیز روندی مشابه غلظت مشاهده شد. قارچ های اندوفایت باعث افزایش بازیابی سلنیوم از سلکات اولترا و سلنیت سدیم شدند.