SUPERVISOR
حسین ایزدان (استاد راهنما) فروغ مهیار (استاد مشاور)
STUDENT
Samaneh Dashti khavidaki
سمانه دشتی خویدکی
FACULTY - DEPARTMENT
دانشکده مهندسی نساجی
DEGREE
Master of Science (MSc)
YEAR
1389
Colour is often claimed to be the most emotional appearance factor of a product. Therefore, many researchers have been conducted researches on this factor to obtain the relationship between colour and emotion. In the real life, colour are always seen in combination with other colours and it is virtually impossible to see colours individually. Even in a psychophysical experiment and under a light cabinet the samples are observed in combination with the background colour, which is normally a gray with L*= 50. On the basis of appearance models, the colour of a sample is affected by the colour of neighbourhood samples, and consequently, the colour emotion imposed by that sample can be changed, accordingly. On the other hand, the Cupchik model considers two levels of emotional responses: reactive and reflective. The reactive level describes the emotional responses to the configurations of features in visual arts and in this level, apart from the product application, a relationship between emotions and colours are available. However, in the reflective level, the application of the product affects the human emotional response. The aim of the present research is to clarify the relationship between colour pairs and the emotion they may produce and to investigate the effect of culture, gender, age and education on colour emotion. To do this, a psychophysical experiment was carried out to investigate colour emotion for two-colour combination. Five colour emotion scales, heavy/light, warm/cool, active/passive, like/dislike and harmony/disharmony, were used to assess 190 colour pairs presented on a calibrated LCD in a darkened room. 51 Iranian observers with normal vision, examined with Ishihara colour blindness test, attended the experiment. Experimental results showed that the two scales like/dislike and harmony/disharmony have close correlation. The results of the experiments showed that "like-dislike" and "harmonious-disharmonious" colour emotion scales have close correlation. Also, according to the results obtained from the correlation coefficients, it seems that there is no gender, culture, environment, educational background and age effect on the three colour emotion scales, which make the Li Chen Ou's colour emotion space, i.e. "heavy-light", "warm-cool" and "active-passive". However, apart from the gender, these factors affect the response of the observers to the "like-dislike" scale and it means colour preference is likely to be affected by these factors. The insignificant effect of the gender on colour preference is not in accordance with the results obtained from previous studies and this disagreement demands further work. Also, the results indicated that Iranian prefer the colour pairs which have small hue difference and those for which the average of their chroma is high. The preference of the observers who have design education background for the colour pairs with lower mean lightness value or similar hues is more than the other observers. Moreover, it was observed that male observers prefer colour pairs with higher mean chroma more than what the female observers prefer. The results, also, indicated that the 20-29 years old observers prefer colour pairs with higher mean chroma or higher hue difference more than what the observers in 30-47 years old age group prefer. The application of the Li Chen Ou's proposed models of colour emotion for the Iranian results showed that there is no good prediction for the "heavy-light", "like-dislike" and "harmonious-disharmonious" scales, however, the models have fairly good prediction for the "warm-cool" and "active-passive" scales. Key Words: Colour Emotion, Colour Appearance, Colour Combination, Colour Harmony, Colour preference.
رنگ بیان کننده احساسات انسان است، به همین علت محققان زیادی به مطالعه آن پرداخته اند تا با بررسی ارتباط میان رنگ و احساس نقش موثری در طراحی محصول و فروش در بازار جهانی ایفا کنند. در جهان واقعی آنچه از رنگ ها دیده می شود ترکیب رنگ ها در کنار یکدیگر است و به ندرت نمونه ای تک رنگ وجود دارد. حتی در یک آزمایشگاه روان فیزیکی که یک نمونه تک رنگ در کابینت نوری روی زمینه رنگی خاکستری با50 L*= مشاهده می شود، مشاهده کننده گان واقعا یک نمونه تک رنگ را مشاهده نمی کنند بلکه ترکیبی از یک نمونه تک رنگ و زمینه دیده می شود. مطابق مدل های ظاهررنگی، وجود رنگ های دیگر در همسایگی یک رنگ بر درک رنگی انسان تاثیر گذار است و این درک رنگی می تواند احساس رنگی را تغییر دهد. از طرف دیگر مطابق مدل کاپچیک، احساسات به دو سطح انعکاسی و واکنشی تفسیم می شوند که در سطح واکنشی احساسات به وسیله وضعیت و شکل بندیی محرکه های بصری تعیین می شوند و در این سطح است که رابطه ای جدای از کاربرد محصول بین احساس و رنگ وجود دارد. آزمایش های روان فیزیکی برای تحقیق در مورد احساس رنگی برای ترکیبات دو رنگ توسط 51 مشاهده کننده انجام شد. مشاهده کنندگان 190 جفت رنگی که از 20 محرک رنگی فضارنگ CIELAB تشکیل شده اند را تحت شرایط یکسان و با استفاده از نمایشگر کالیبره شده در یک اتاق تاریک برای پنج مقیاس احساس رنگی "گرم- سرد"، "سنگین-سبک"، "فعال- غیر فعال"، "دوست داشتن- دوست نداشتن" و" به هم می آیند- به هم نمی آیند" مورد ارزیابی قرار دادند. نتایج آزمایشات نشان داده که دو مقیاس "دوست داشتن- دوست نداشتن" و "به هم می آید- به هم نمی آید" دارای ضریب همبستگی بالایی هستند. همچنین مطابق نتایج ضریب همبستگی بین گروه های مختلف از مشاهده کنندگان ایرانی مورد بررسی در این پروژه نشان داد تفاوت جنسیت، فرهنگ، محیط زندگی، زمینه آموزشی و سن بر سه مقیاس احساس رنگی "سنگین- سبک"، "گرم- سرد" و "فعال- غیرفعال" که فضای احساس رنگی لی چن او را تعریف کرده است تأثیری ندارد ولی این عوامل به جز جنسیت بر پاسخ مشاهده کننده در مقیاس "دوست داشتن- دوست نداشتن" تاثیر دارد یعنی ترجیح رنگی از این متغیرها تأثیر می پذیرد. مشاهده کنندگان ایرانی مورد مطالعه جفت رنگ هایی که اختلاف فام پایینی دارند و همچنین جفت رنگ های با میانگین خلوص بالا را بیشتر ترجیح می دهند. توافق مشاهده کنندگان ایرانی مورد مطالعه با مدل های احساس رنگی لی چن او نیز مورد بررسی قرار گرفت و نتایج حاکی از آن است که مدل لی چن او پیش بینی نسبتا مناسبی برای مقیاس های" سنگین- سبک" ، "دوست داشتن- دوست نداشتن" و "به هم می آیند- به هم نمی آیند" مشاهده کنندگان ایرانی مورد مطالعه ندارد اما این مدل برای پیش بینی مقیاس های "گرم- سرد" و "فعال- غیرفعال" مناسب است. واژه های کلیدی: احساس رنگی، ظاهر رنگی، ترکیب رنگی، هارمونی رنگی، ترجیح رنگی.