کاج و سرو گیاهان زینتی بلند، تنومند و با عمر طولانی هستند و چوب هایی با کیفیت بالا تولید می کنند.کاج و سرو متعلق به رده مخروطیان و به ترتیب راسته های Pinales و Cupressales هستند که مهمترین گروه مخروطیان از نظر اقتصادی می باشند. درختان سوزنی برگ به دلایل کاربردی و رشد سریع همواره به عنوان ایجاد کننده فضای سبز شهری در جهت ارزش های زیست محیطی حائز اهمیت هستند. بیماری سرخشکیدگی سوزنی برگان در سال های اخیر خسارت های جبران ناپذیری را به فضای سبز شهری اصفهان وارد کرده است و علائم آن به صورت ضعف، خشکیدگی شاخه ها ظهور پیدا می کند که در نهایت موجب مرگ درخت می شود. در این پژوهش، برای تشخیص و شناسایی عامل این بیماری، مناطق تحت کاشت سوزنی برگان در اصفهان مورد بازدید قرار گرفت. در ارزیابی عوامل بیماری زای موثر بر سرخشکیدگی سه جنس قارچی جداسازی و شناسایی شدند. این قارچ ها شامل Neoscytalidium و Phoma و Paecilomyces بودند. براساس خصوصیات مورفولوژیک 24 جدایه از dimidiatum Neoscytalidium ، 16 جدایه از herbarum Phoma و 11 جدایه از variotii Paecilomyces شناسایی شدند. نتایج اثبات بیماریزایی انجام شده بر روی نهال های دو ماهه کاج در گلخانه نشان داد که تمامی جدایه ها پس از 21 روز سبب بروز علائم خشکیدگی می شوند. در جهت تایید بررسی های مورفولوژیک، پس از استخراج DNA ژنومی، منطقه ITS ژنومی این قارچ ها با جفت آغازگر عمومی ITS4/ITS5 تکثیر و محصول PCR توالی یابی گردید. پس از دریافت نتایج از توالی یابی ، توالی ها با مترادف های موجود در بانک ژن با استفاده از نرم افزار nc-BLAST بلاست گردید. نتایج حاصل از بلاست نشان دهنده شباهت 96 درصدی جدایه های dimidiatum Neoscytalidium و شباهت 99 درصدی جدایه های herbarum Phoma و شباهت 99 درصدی جدایه های variotii Paecilomyces با توالی های موجود در بانک ژن بودند. در کنار بررسی عوامل قارچی دخیل در سرخشکیدگی سوزنی برگان، شرایط خاک نمونه برداری شده، وجود نماتود های پوست تنه و خاک، قارچ های میکوریزا و آلودگی هوا نیز هر یک به طور جداگانه مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتایج بررسی از این عوامل نشان داد، خاک شرایط طبیعی را دارد. به منظور شناسایی مولکولی نماتود های تنه، بلاست توالی های حاصل از DNA تکثیر شده آن ها با آغازگرهای D2a/D3b انجام گرفت و نتایج حاصل از آن وجود نماتود Bursaphelenchus cocophilus را نشان داد که این نماتود در پژمردگی و خشکیدگی خانواده نخیلات نقش دارد. از طرفی عدم حضور قارچ های میکوریزا به عنوان همزیست هایی که در تعامل با گیاه می توانند نقش موثری بر افزایش مقاومت گیاه در برابر عوامل بیماری زا داشته باشند را نباید در ضعف درختان نادیده گرفت. در سنجش آلودگی هوا که برپایه اندازه گیری عنصر مهم سرب به عنوان مهمترین آلاینده هوا و مقایسه میزان آن در مناطق آلوده و سالم انجام گرفت نیز ثابت شد که آلودگی هوا به عنوان یک عامل فیزیولوژیک نمی تواند در سرخشکیدگی درختان اثری داشته باشد. حال باتوجه به موارد ذکرشده در بالا که شامل ارزیابی عوامل بیماری زا و غیر بیماری زا می شود، شاید بتوان گفت در اصفهان عوامل بیماری زای قارچی به عنوان عامل موثر بر سرخشکیدگی سوزنی برگان و احتمال افزایش فعالیت این قارچ ها به همراه تنش های آبی حاصل از خشکسالی های اخیر، باعث ایجاد علائمی مانند پژمردگی شاخه ها، مرگ سرشاخه ها و در نهایت مرگ گیاه می شود. کلمات کلیدی : سوزنی برگ، اصفهان، Neoscytalidium ، Phoma ، Paecilomyc